Don Paco entre Nós.

Este 7 de xaneiro de 2013 Francisco Fernández del Riego cumpriría 100 anos se estivese neste mundo dos vivos. Por desgraza o 26 de novembro de 2010 pasou a outra vida, como se di normalmente na nosa cultura cristiá, e o día 30 do mesmo mes acompañámolo, xa convertido en cinzas, no seu derradeiro paseo polo Val Miñor, ata o cemiterio de san Pedro da Ramallosa onde se foi atopar coa súa querida Evelina, para repousar eternamente no nicho 258.
Chegados a esta data na que as lembranzas se fan para salientar o paso por este mundo dos finados, e sendo esta unha cifra redonda que poucos acadan en vida, son moitos os actos e recordatorios da vida e obra do persoeiro. Mais don Paco, para nós, non é un persoeiro calquera ao que se lle fan gabanzas merecidas pero moitas veces interesadas. Dende a nosa modesta asociación, gustaríanos ofrecerlle neste ano algo máis que unha simple homenaxe ou recordatorio, que intentaremos sexa o máis digna e sentida posible. Tempo haberá ao longo do ano para actos, conferencias, homenaxes, ofrendas que louben a súa obra, personalidade e entrega á tarefa de conservar e construír o noso país e a súa identidade. Nós dende este recanto do mundo que el escolleu para repousar en vida e tamén na morte, queremos renderlle unha homenaxe permanente, por suposto lembrándoo e sobre todo traballando arreo como el nos ensinou, pondo pequenos graos de area na cada día máis difícil tarefa de non deixar ao esquecemento a nosa cultura, a nosa lingua e toda a terra da patria galega. Aí, no traballo cotián é onde tentamos imitalo e, dalgún xeito, homenaxealo. A súa memoria, presente sempre, e a súa gran xenerosidade con nós, fannos debedores agora máis que nunca de honrar a súa figura e tentar que as xeracións futuras saiban algo máis que o seu nome escrito nun libro, nunha placa ou nun busto nunha praza ou un edificio. Explicar o seu labor e as súas obras e, sobre todo, a súa grande e polifacética personalidade e entrega ao país, como un dos verdadeiros bos e xenerosos, será tarefa que non esqueceremos e que tentaremos realizar día a día.
Son moitas as pegadas que deixou no Val Miñor, e máis concretamente en Nigrán, e para nós ao lembralas nesta folla conmemorativa, véñennos á cabeza os intres nos que compartimos mesa e tertulia para abordar proxectos para o Val Miñor, nas que nos gorentaba coas súas anécdotas e a súa gran memoria, que tiña na cabeza o país e os seus máis grandes persoeiros. Polo menos unha vez ao ano tentabamos achegarnos a unha mesa na que non podían fallar os percebes que tanto lle gustaban, e aproveitar para que nos contase o seu parecer de temas da actualidade e nos aconsellase. Sempre modesto, falaba con sumo respecto e agasallábanos co seu humor retranqueiro. De aí viñeron as doazóns da biblioteca da súa casa da praia de Lourido, como a el lle gustaba chamar ao que nós hoxe chamamos praia América. Quixo que Nigrán, que o fixera fillo adoptivo seguindo unha proposta do propio IEM, tivese un agasallo seu para que as xeracións futuras visen nos libros, en parte dos seus numerosos e importantes libros, a tarefa que todos temos por diante para co país e a nosa lingua. Fíxonos depositarios e gardiáns dos seus libros . Recollémolos na súa casa, catalogámolos e pasaron a formar parte da incipiente biblioteca miñorá que o IEM tentaba crear. Nun incidente que non paga a pega lembrar, eses libros fóronnos demandados pola máxima autoridade do concello nese intre, e despois de consultar con don Paco, que reiterou que nós eramos os depositarios e responsables deses libros, para non mesturar o seu nome nunha liorta absurda, fixemos entrega dos mesmo á biblioteca de Nigrán, na que están hoxe. Chegados ata aquí, gustaríanos aproveitar esta data do ano do seu centenario para facer unha petición ás autoridades de Nigrán para que aproveiten a ocasión, xa que se está a elaborar o novo PXOUM, e se contemple a creación dunha nova biblioteca, que satisfaga as demandas dos veciños e veciñas de Nigrán con espazo suficiente, medios e unha situación máis accesible, para que todos poidan gozar dun verdadeiro lugar para a cultura e a formación dos nosos nenos e maiores. Esa nova biblioteca podería denominarse biblioteca municipal Francisco Fernádez del Riego, como homenaxe do concello a tan ilustre e importante veciño.
Poucos anos antes de morrer tivo don Paco que vender a súa casa de Nigrán. Non por que quixese cambiar de aires, senón por imperativos do tempo e das circunstancias. A morte de Evelina e a súa precaria saúde impedíanlle vir tanto como quería a ela, e decidiu vendela. Mais isto non fixo que se afastase do Val Miñor e de Nigrán. Tamén tomara outra decisión que foi a de ficar entre nós, el e a súa dona, o día que rematara a súa vida, e así foi como decidiu que os seus restos ficasen no cemiterio de san Pedro da Ramallosa . Mentres, nós procuramos traelo sempre que a súa saúde llo permitiu a comer uns percebes e ollar ese areal de Lourido que tantas veces pisou. Aí ten a placa que o lembra, e nós agardamos que os veciños de Nigrán nunca o esquezan, nin neste ano do seu centenario nin nos vindeiros.
Val de Miñor, xaneiro de 2013.
Xilberte Manso de la Torre, membro da xunta de goberno do IEM

Descarge o albúm de imaxes: “Don Paco entre nós”