• Coñécenos
    • Que é o IEM
      • Xunta Directiva
      • Normativa
      • Estatutos do IEM
      • Asambleas
      • Facerse socio/a do IEM
    • Historia do IEM
    • Relacións con organismo e institucións
  • Seccións
    • Arqueoloxía
      • Petróglifos
      • Xacementos – Escavacións
      • Rutas arqueolóxicas
    • Patrimonio
    • Memoria histórica
      • Causas militares
      • Consellos de guerra
      • Cine e memoria
    • Toponimia
    • Proxecto Equus
    • Biblioteca
      • Rexistros bibliográficos
    • Arquivo
    • Linguística e literatura
      • Puga
    • Teatro
  • Actividades
    • Sala exposicións
    • Proxectos pedagóxicos
    • Xeiras
  • Publicacións do IEM
    • Outras publicacións
    • Revista do IEM
    • Acceder
      • FACERSE SOCI@
    IEM
    • Coñécenos
      • Que é o IEM
        • Xunta Directiva
        • Normativa
        • Estatutos do IEM
        • Asambleas
        • Facerse socio/a do IEM
      • Historia do IEM
      • Relacións con organismo e institucións
    • Seccións
      • Arqueoloxía
        • Petróglifos
        • Xacementos – Escavacións
        • Rutas arqueolóxicas
      • Patrimonio
      • Memoria histórica
        • Causas militares
        • Consellos de guerra
        • Cine e memoria
      • Toponimia
      • Proxecto Equus
      • Biblioteca
        • Rexistros bibliográficos
      • Arquivo
      • Linguística e literatura
        • Puga
      • Teatro
    • Actividades
      • Sala exposicións
      • Proxectos pedagóxicos
      • Xeiras
    • Publicacións do IEM
      • Outras publicacións
      • Revista do IEM
    • Acceder
      • FACERSE SOCI@

      Uncategorized

      • Inicio
      • Blog
      • Uncategorized
      • “Nomes ardidos”- Xosé Lois Vilar Pedreira

      “Nomes ardidos”- Xosé Lois Vilar Pedreira

      • Publicado por IEM
      • Categorías Uncategorized
      • Data 28 Agosto 2017
      • Comentarios 0 Comentarios

      NOMES ARDIDOS

       

      A Castor Alonso Cambra

       

      Hai unha ducia de anos xa miramos arder o monte de Peitieiros. E coma un reducio volveu no 2013. Este luns todo comezou na metida do sol, a iso das 10, en catro puntos distintos, a 450 metros de altura, no seo dos eucaliptos fillos dos lumes anteriores. E cos eucaliptos todo ardeu: toxo e xestas, fento seco, silvas e tamén carrasco branco.

      É o monte do traballo que Rita e Jesús, membros do Instituto de Estudos Miñoráns, están sacando adiante para recoller os nomes da nosa terra, labor cada día máis difícil pola desvinculación dos veciños do monte desde hai décadas. E repoboación a eito, e emigración alén mar e transpirenaica, e unha masa de eucaliptos que non deixa ollar os cotos nunha orografía dura, pina, dificultan levar avante a investigación do IEM. Estamos falando dunha aldea emprazada nos 100 metros sobre o océano Atlántico postwürmense e un monte que roza os 600 metros no pericoto máis alto a pouco máis dun quilómetro das casas.

      O problema toponímico solucionóunolo o home da beira do título. Castor Alonso fará oitenta e cinco anos no próximo outubro. Do barrio da Area. Camiñou descalzo estes montes. Gran contador. Tanto toca Suiza –foron vinte anos acolá–, como a compra e venda de burras ou as cabras e ovellas a pastar mentres xogaban ó fenete ou fuxían cara Doude do home do unto que pinchou por riba da Regueira das Chedas.

      Castor, o noso informante toponímico, guiounos moitas xornadas ordenadamente polo monte de Peitieiros até achegarnos perigosamente ós dous centos de nomes, que hoxe e aquí non imos citar, pero si indicarvos as estremas do lume, os nomes queimados con premeditación e nocturnidade.

      Ardeu a cara oeste do monte peitieirán. O alto que os aborixes da parroquia chaman As Gaias, os de Morgadáns, A Furna, os de Malvas, A Paraguda e para os mariñeiros de Baiona son as marcas da Alta.

      As Gaias arderon, si. O Coto da Xesteira foi lambido polo lume e ladeira abaixo O Outeiro de Catro Portas e parou ós pés dos Cotos do Ulleiro de Couso. Arriba tamén as chamas “limparon” O Outeiro da Meda e O Outeiro da Bandeira e en liña deixáronas chegar pola Regueira Grande. Libraron O Boquete e O Campo do Cego onde A Parada das Burras. Aquí é un mundo de confluencias: Morgadáns chámalle Onde Nacen os Ríos que é A Regueira do Estripeiral para os de Malvas onde chega Peitieiros. É xa A Volta do Trebilladouro. O Tribilladouro do Catastro de Ensenada de 1753.

      Vindo cara á ladeira norte/noroeste vemos ardidos Os Outeiros Negros e os seus cotos, A Chan das Trepiñas e o coto. Ladeira abaixo as labaradas morreron ó bordo da Chan da Valadegua (ou Vadalegua) deixando viva a foresta eucaliptal da Regueira de Miranda, O Curtiño ou a Casa do Becho. O que non ficou sen arder foron A Chan da Paraguda, regueira e fontela, incluso a ladeira até Os Porriños de Riba e Os Outeiros Negros, impoñentes formas en fervenza cara o alto. Pola beira dereita da regueira parou o lume xusto no Outeiro Rachado.

      Ó pararen as chamas no Porriños libráronse A Ladeira dos Cabirtos e A Regueira do Estripeiro, pero sobor da pista continuaron até rematar na Entrada de Campo Covo, antes de chegaren á Cabeza de Seide, queimando A Chan das Pías e o senlleiro e conspicuo Coto das Pías, cunha ancha e fonda pía natural nun coto e varias coviñas noutro. Desde aquí, claro, o mundo enteiro. O Val de Miñor e o seu fillo O Val do Miño.

      Unha brisiña movendo o follato, algún verde, a maioría queimado, atrás O Coto de Campo Covo ollándonos pé da chan regueira e ulleira homónima onde parou o lume.

      Castor Alonso Cambra, gran contador, cando quere fala poesía. Decídenolo vós:

      -”Nesa Ladeira de San Martiño tiña eu unhas eguas negras mui clineiras e cunhas sedas no rabo que parecía unha vasoura”.

      Vai por el.

       

      Xosé Lois Vilar Pedreira

      • Share:
      author avatar
      IEM

      Publicación anterior

      XEIRA IEM-Baiona- "Vila Vella de Baiona." Mércores, 30 de agosto, ás 18:30 h.
      28 Agosto 2017

      Siguiente publicación

      XEIRA IEM-Baiona- "Fortaleza Monte Real" Xoves, 7 de setembro, ás 18:30 h.
      1 Setembro 2017

      Tamén che pode interesar

      iemministerio
      As Causas Militares do Val Miñor 1936 – 1939
      7 Setembro, 2018
      captura de pantalla 2018-06-23 a las 23.57.17
      O IEM acolle a presentación da obra Entre guerra e pub de La sombra del oso. Mércores 4 de xullo ás 21:00h.
      23 Xuño, 2018
      cartaz iem toponimia
      Presentación da toponimia de Vilaza. Sábado 16 ás 18:30 h.
      11 Xuño, 2018

      Deixar unha resposta Cancelar a resposta

      O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *

      Buscar

      Seccións do IEM

      • Arqueoloxía
      • Patrimonio
      • Memoria histórica
      • Toponimia
      • Proxecto Equus
      • Biblioteca
      • Arquivo
      • Linguística e literatura
      • Teatro

      Contacto

      •   oficina@iem.gal
      •   +(34) 986 36 05 75
      •   Av. Campo da Feira, 10
      •  36380 Gondomar, Pontevedra

      O IEM

      • Que é o IEM
      • Novas
      • Contacto

      Multimedia

      • Cursos
      • Axenda
      • Imaxes

      Axuda

      • Facerse socio/a do IEM
      • Axuda

      Móbiles

      Esta páxina web é compatible coa visualización en terminais móbiles

      • Coñécenos
        • Que é o IEM
          • Xunta Directiva
          • Normativa
          • Estatutos do IEM
          • Asambleas
          • Facerse socio/a do IEM
        • Historia do IEM
        • Relacións con organismo e institucións
      • Seccións
        • Arqueoloxía
          • Petróglifos
          • Xacementos – Escavacións
          • Rutas arqueolóxicas
        • Patrimonio
        • Memoria histórica
          • Causas militares
          • Consellos de guerra
          • Cine e memoria
        • Toponimia
        • Proxecto Equus
        • Biblioteca
          • Rexistros bibliográficos
        • Arquivo
        • Linguística e literatura
          • Puga
        • Teatro
      • Actividades
        • Sala exposicións
        • Proxectos pedagóxicos
        • Xeiras
      • Publicacións do IEM
        • Outras publicacións
        • Revista do IEM

      © 2019 Instituto de Estudos Miñoranos

      • Política de privacidade
      • Aviso legal
      • Política de Cookies
      No apps configured. Please contact your administrator.

      Inicie sesión con su cuenta de sitio

      No apps configured. Please contact your administrator.

      ¿Perdiste tu contraseña?